Bahçeşehir
Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Öğretim
Üyesi Diyetisyen Dr. Müge Arslan, uyku ve beslenme arasındaki ilişkinin
önemiyle ilgili bilgi verdi. Arslan, gün boyunca toplantılar, görüşmeler,
trafik ve stres derken akşam olduğunu ve günün tüm yorgunluğu ile stresin
uykusuz geceleri beraberinde getirdiğini vurguladı. Vücut saati yani biyolojik
saat olarak da bilinen sirkadiyen ritmin, vücudun kimyasal ve hormonal üretim
ve metabolizmasını yaklaşık 24 saatlik döngü boyunca düzenlediğini anlatan
Arslan, bunun uyku zamanında uyumayı, uyanmak gerektiğinde de uyanmayı sağladığını
ifade etti.
“İŞTAH
HORMONLARI DEĞİŞİYOR”
Son
yıllarda yapılan çalışmaların kısa uyku süresinin, obezite, hipertansiyon,
diyabet, kardiyovasküler hastalık ve tüm nedenlere bağlı mortalite yani ölüm
riski arasında ilişki olduğunu gösterdiğine dikkat çeken Arslan, “Çalışmalar,
sirkadiyen aksaklıklar boyunca iştah hormonlarının değiştiğini de göstermiştir.
İnsanlarda leptin düzeyleri, genellikle uyanıklık zamanında düşük, uyku
durumunda yüksektir. Sirkadiyen aksaklıkların leptin hormon seviyesini düşürdüğü
ve potansiyel iştah artışı ile kilo alımına katkıda bulunduğu rapor edilmiştir”
dedi.
“GECE YEMEK
ŞİŞMANLIĞI TETİKLİYOR”
Sirkadiyen
ritmi etkileyen önemli çevresel etkenlerin başında beslenmenin geldiğine işaret
eden Arslan, şunları söyledi:
“Uykuya
ya da değişmiş sirkadiyen zaman ve metabolizma bozukluğuna katkıda bulunan iki
yeme bozukluğu, gece yeme sendromu ve uykuyla ilişkili yeme bozukluğudur.
Sirkadiyen ritim bozukluğu ve uyku kalitesindeki azalmaya paralel olarak
bireyler, gün boyunca tükettikleri besinlere ek olarak uyku süreçlerini uyanık
olarak geçirerek, gece bu süreçlerde de besin alımına devam etmektedirler. Bu
durumda enerji alımındaki artışa paralel olarak şişmanlık tetiklenmektedir.
Benzer şekilde gün içerisinde gerçekleşen öğün atlama, yanlış besin seçimleri
de uyku kalitesi üzerine etkilidir. Örneğin yapılan çalışmalar, karbonhidrat ve
yağ içeriği yüksek besinlerin uyku kalitesini azalttığını göstermektedir. Bu
sebeplerden dolayı toplumsal bilincin oluşturulması, gün geçtikçe artan bir halk
sağlığı sorunu haline gelen obezitenin önlenmesi ve toplum yükünün azaltılması
için, özellikle sınav döneminde gece geç saatlere kadar çalışan öğrencilere,
vardiyalı gece işlerinde çalışanlara, uyku kalitesi az olan bireylere uyku ve
beslenme arasındaki ilişkinin önemi vurgulanmalıdır.”
ARA
ÖĞÜNLERDE MEYVE,YOĞURT VE PEYNİR
Geç
saatlere kadar çalışanların öğünlerinde hafif gıdalar almasını belirten Arslan,
ara öğün olarak karbonhidrat ve yağ içeriği yüksek besinlerin yerine meyve,
yoğurt süt ya da peynir atıştırmaları gerektiğini vurguladı.
