Sağlık çalışanlarına yıpranma hakkı getiren yasa 3 Ağustos
2018 tarihinde yürürlüğe girdi. İlk defa yıpranma hakkına kavuşan sağlık meslek
mensupları, insan sağlığı için koruyucu, teşhis, tedavi ve rehabilite edici
hizmetlerde çalışmak şartıyla, bu kapsamda geçen sürelerinin her 360 günü için
60 gün fiili hizmet süresi zammı (FHSZ) elde edecek. Bu şekilde elde ettikleri
FHSZ, beş yılı geçmemek üzere toplam prim ödeme gün sayılarına eklenecek.
EMEKLİLİK YAŞINDA
İNDİRİM İÇİN 3600 GÜN KOŞULU
FHSZ bir yandan
prim gün sayısına eklenirken, bir yandan de fiili hizmet süresi zammının yarısı
emeklilik yaş haddinden indiriliyor.
Ancak, emeklilik yaş haddinden indirilebilmesi için
yıpranmaya tabi işlerde toplam 3600 gün fiilen çalışma koşulunu yerine getirmek
gerekiyor. Sağlık meslek mensuplarının 3 Ağustos 2018 öncesinde insan
sağlığıyla ilgili işlerde geçen süreleri 3600 gün hesabında dikkate
alınmayacak. Dolayısıyla, yaş haddi indiriminden yararlanabilmek için 3 Ağustos
2018 tarihinden sonraki çalışmaların 3600 gün olması gerekiyor. Bunun için on
yıl çalışmanın yeterli olmadığını da vurgulamak gerekir. Peki neden?
3600 GÜN ON YIL DEMEK
DEĞİL
Yıpranma hakkından yararlanmada 2008 yılından sonra yeni bir
kriter getirildi. Bu haktan yararlanabilmek için yıpranma kapsamındaki işte
fiilen çalışılan günler dikkate alınıyor. Hafta sonu tatilleri, bayram
tatilleri, yıllık izin günleri düşülüyor. Bu nedenle, tam ay çalışanlar bile
ayda en fazla 26 gün için fiili hizmet süresi zammından yararlanabilecekler.
Yılda üç hafta yıllık izin yaptığı var sayılan bir kişinin, yıpranma kapsamında
her yıl fiilen 291 gün çalıştığı kabul edilirse, 3600 güne ulaşmak için
yaklaşık 12.5 yıl çalışması gerekecek.
15 YIL ÇALIŞAN 1 YIL
ERKEN EMEKLİ OLACAK
Fiili hizmet süresi zammı kapsamındaki her 360 güne 60 gün
yıpranma hakkı elde edilirken, bunun yarısı kadar süre yaş haddinden
indirilecek. Bu durumda yaş haddinden 12 ay indirilebilmesi için fiilen 4320
gün çalışmak gerekecek. Yıpranma kapsamında yılda 291 gün çalışıldığı var
sayımıyla 4320 güne 15 yılda ulaşılabilecek. Başka bir ifadeyle, idarecilik
yapmayıp, uzun süreli rapor kullanmamak şartıyla, insan sağlığıyla ilgili
işlerde 15 yıl çalışanlar 1 yıl erken emekli olabilecek.
KISMİ SÜRELİ
ÇALIŞANLARDA SAAT HESABI
Sağlık meslek mensupları kısmi süreli sözleşme kapsamında
çalıştıklarında, örneğin günün bazı saatlerinde çalışma şeklinde iş ilişkisi
varsa, her 7.5 saatlik çalışma 1 gün olarak kabul edilecek. Gün kesirleri de 1
gün olarak değerlendirilecek. Örneğin bir ayda 80 saat çalışan kişi günde 7.5
saat üzerinden 10.66 gün değil, 11 gün çalışmış sayılacak.
İDARECİLER
YARARLANAMAYACAK
Sağlık meslek mensubu olmakla birlikte fiilen insan
sağlığıyla ilgili çalışmayıp, başhekim, rektör, dekan gibi idarecilik yapanlar,
bu dönemler için yıpranma hakkından yararlanamayacak. İdareciliği bırakıp fiilen
insan sağlığıyla ilgili çalışmaya başladıklarında, yararlanmaya devam
edecekler.
