Öğretim üyeleri ve öğrenciler, küflenmeyi azaltarak
tohumların daha uzun süre saklanmasını sağlamak, tohumlara uygulanan kimyasal
koruyucuların kullanımını azaltmak ve baharatların dezenfeksiyonunda da
radyasyon uygulamasına alternatif geliştirmek için Türkiye Bilimsel ve
Teknoloji Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) desteğiyle 2 yıl önce proje hazırlayarak
çalışma başlattı.
Yaklaşık 6 aylık çalışma sonucu elektrik akımıyla çalışan
cihazın yapımı tamamlandı.
“CİHAZ ÇOK ÖZELLİKLİ
VE TAŞINABİLİR”
BAİBÜ Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü Öğretim
Üyesi Prof. Dr. Gülsün Akdemir Evrendilek, yaptığı açıklamada, TÜBİTAK
desteğiyle tohumların küflenmesini önleyerek daha uzun süre saklanması ve
baharatların da radyasyona gerek kalmadan dezenfeksiyonunu sağlamak için elektrik
akım uygulamasını temel alan cihaz geliştirdiklerini söyledi.
Cihazla elektrik akımı uygulanan domates, salatalık, buğday
ve mısır tohumlarında “tuzluluk ve soğuk stresi”ne karşı
dayanıklılığın arttığını gördüklerini aktaran Evrendilek, “Bariz bir
şekilde elektrik akımı uygulanan tohumların tuzluluk ve soğuk stresi altında
daha çok ve daha fazla çimlendiği görüldü. Ülkemizde yağlı tohum ve
baharatlarda, özellikle pul biber ve susam gibi baharatlarımızda küflerin
üremesi sonucunda oluşan aflatoksinlerle ilgili büyük problemler yaşanıyor. Bu
toksinler nedeniyle her yıl tonlarca ürün kaybı oluyor ve yurt dışına
gönderilen yağlı tohum, baharat ve kuru meyve gibi ürünlerimiz, zaman zaman
sınır kapısından geri dönüyor ya da ürünlerin büyük bir çoğunluğu imha
ediliyor.” diye konuştu.
Evrendilek, yapılan çalışmada pul biber ve susam örneklerine
farklı seviyelerde elektrik akımı uyguladıklarını dile getirerek, şöyle devam
etti:
“Küflerin büyük oranda parçalandığını gördük, aynı
zamanda yaptığımız çalışma kapsamında enerji seviyesine bağlı olarak
aflatoksinlerin parçalandığını ve toksik etkilerinin de azaldığını gördük. Bu
durum, yaptığımız çalışmayla ilk defa kanıtlanmış oldu. Geliştirilen teknoloji
ve yapılan uygulamalar için patent başvurusunda bulunduk.”
Cihazın en önemli özelliğinin portatif olması olduğunu
anlatan Evrendilek, şunları kaydetti:
“Cihazı, tohum üreten firmalar alarak kendi
işletmelerinde kurabilir. Seralarda üretim yapan müesseseler de yine aynı
şekilde kullanabilir. Bir sene öncesinden ayırmış oldukları tohumları işleme
tabi tutarak bütün kış ya da birkaç yıl saklayabilirler. Cihaz çok özellikli ve
aynı zamanda taşınabilir. Farklı boyut ve kapasitede üretimi mümkün.
Ülkemiz açısından yapabileceğimiz en önemli şey,
tohumlarımızı elektrik akımıyla işleme tabi tutarak uygun bir şekilde
paketleyip çiftçilerimize ya da üreticilerimize sunmak olabilir. Baharat
açısından da özellikle yurt dışına ihraç edilen baharatlarda yaygın olan ve
kullanılan yöntem olan radyasyona alternatif bir yöntem olarak ülkemizde ve tüm
dünyada kullanılabilecek bir teknoloji bu.”
Evrendilek, cihazın seri üretimi konusunda görüşmeler
yaptıklarını, finansal anlamda destek sağlandığı taktirde bunu
gerçekleştirebileceklerini sözlerine ekledi.
